Στις 24 Οκτωβρίου 2023 στα πλαίσια του Μαθήματος της Τεχνολογίας Β Γυμνασίου , πήγαμε εκπαιδευτική επίσκεψη στο Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου στην Τεχνόπολη στο Δήμο Αθηναίων. Από την ξεναγό μας ενημερωθήκαμε για όλη την ιστορική εξέλιξη της λειτουργίας του εργοστασίου. Το εργοστάσιο Φωταερίου ιδρύθηκε το 1857 από τον François Théophile Feraldi και έκλεισε οριστικά το 1984.Η πρώτη ύλη για την παραγωγή του φωταερίου ήταν ο λιθάνθρακας. Οι συνθήκες εργασίας ήταν δύσκολες και οι εργαζόμενοι υπέφεραν από ασθένειες του αναπνευστικού κι άλλες ανίατες ασθένειες. Οι εργαζόμενοι έπρεπε στο τέλος της βάρδιας τους να κάνουν μπάνιο και να πιουν γάλα. Στο εργοστάσιο απασχολούνταν υπάλληλοι από διάφορες ειδικότητες ,όπως γιατροί. Οι γιατροί πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους και στα μέλη των οικογενειών των εργαζομένων. Ο λιθάνθρακας συγκεντρωνόταν και ζυγιζόταν. Στη συνέχεια έμπαινε σε τρίμετρους φούρνους, όπου θερμαινόταν στους 1.000 βαθμούς.
Έπειτα προωθούνταν με τη βοήθεια ατμολεβήτων και μέσω ενός δικτύου περνούσε πρώτα από τα ψυχραντήρια, μέσα από σωλήνες που βρέχονταν συνέχεια, με αποτέλεσμα να κατεβαίνει η θερμοκρασία του και να απομακρύνεται το μεγαλύτερο μέρος της πίσσας. Το νερό που χρησιμοποιούσαν ήταν από τον ποταμό Ηριδανό που ξεκινούσε από τη πλαγιά του λόφου του Λυκαβηττού και έρεε κάτω στην κοιλάδα του Κεραμικού περνώντας κοντά από το εργοστάσιο του Φωταερίου. Ένα από τα κριτήρια επιλογής της θέσης του εργοστασίου ήταν ο ποταμός. Μετά τα ψυχραντήρια κατέληγε σε δύο διαφορετικές αίθουσες καθαρισμού, στην αίθουσα του Πελούζ, όπου καθαριζόταν από τα τελευταία υπολείμματα πίσσας, καθώς και από την αμμωνία και τη ναφθαλίνη, και στα καθαρτήρια, όπου λάμβανε χώρα ο καθαρισμός του φωταερίου από το υδρόθειο που έχει δυσάρεστη οσμής , μυρίζει σαν κλούβιο αυγό. Τα υπολείμματα αυτά χρησιμοποιούνταν σε άλλες ανάγκες .Συγκεκριμένα τη πίσσα την χρησιμοποιούσαν στην οδοποιία.
Το καθαρισμένο φωταέριο μετριόταν και στη συνέχεια μεταφερόταν σε χώρο, όπου ρυθμιζόταν η πίεσή του προς το δίκτυο της πόλης κατόπιν το αποθήκευαν σε μεγάλες μεταλλικές κυλινδρικές δεξαμενές, τα αεριοφυλάκια. Το εργοστάσιο της Αθήνας διέθετε τέσσερα, από τα οποία σήμερα σώζονται τα τρία, το ένα εκ των οποίων στεγάζει σήμερα τον Δημοτικό Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθήνα 9.84.Με τη λειτουργία του εργοστασίου πραγματοποιούσαν τη φωταγώγηση των δρόμων και των σπιτιών των πλουσίων. Το εργοστάσιο έκλεισε όταν ήρθε στη χώρα μας ο ηλεκτρισμός και επειδή ήταν επικίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων και των κατοίκων της περιοχής. Την σημερινή εποχή λειτουργεί ως μουσείο .Επίσης στεγάζει διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις όπως συναυλίες, παρουσιάσεις βιβλίων κλπ.
Το Βιομηχανικό Μουσείο βοηθά στην ανάδειξη και προστασία του παλαιού εργοστασίου φωταερίου της Αθήνας. Μας παρέχει γνώσεις τόσο ιστορικές όσο και τεχνολογικές.
Τσιακούλια Παναγιώτα Α2